با توجه به سطح زیر کشت موز در کشور سالانه بالغ بر 100،000 تن زائدات این محصول تولید شده و بدون اینکه از آنها به طور مفید استفاده شود، از بین می‌رود. این امر ضمن اینکه سبب بروز آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود و کشور را علی‌رغم کمبود علوفه موجود، از بهره‌برداری از این ظرفیت بالقوه در راستای تولید خوراک دام محروم می‌نماید. این در حالی است که مطالعات متعددی در سطح کشور و جهان در مورد استفاده از زائدات موز در تغذیه دام به صورت علوفه سیلاژی در ترکیب با سایر نهاده‌ها، انجام شده است. در جدول ذیل خصوصیات کیفی برگ و ساقه کاذب موز قابل مشاهده می‌باشد.

خصوصیات کیفی برگ و ساقه کاذب موز

ماشین آلات مورد نیاز

با توجه به بافت خاص ساقه و برگ درخت  موز دستگاه ها خاص و اختصاصی که بتواند این گیاه را خرد و به قطعات قابل استفاده برای دام و فرآوری تبدیل کند وجود ندارد. لذا از محدودیت های استفاده از زائدات موز جهت خوارک دام در ابتدا ماشین خرد کردن آن می باشد. بنابراین لازم و ضوری است که در جهت رفع این محدودیت اقدام شایسع صورت پذیرد. و نیاز است که این دستگاه به صورتی طراحی گردد که توان خرد کردن حجم قابل توجهی از این زائدات را در محل و با استفاده از توان تراکتور داشته باشد.

قابل ذکر است که شرکت رشد پایدار ایرانیان برای اولین بار در کشور اقدام به طراحی و ساخت دستگاه خرد کن این زائدات نموده است که در حال حاضر در مرحله ازمایش مزرعه ای قرار دارد.

فرمولاسین  خوراک و برآورد قیمت

همانگونه که در جدول زیر مشاهده می گردد میتوان تا 24 درصد جیره از سیلاژ ساقه و برک موز استفاده نمود که در صورت استفاده از این محصول میتوان یک خوراک کامل با قیمت 6900 تومان برای مصرف دام تهیه نمود

ترویج جمع آوری و مصرف

استان سیستان و بلوچستان یکی از مستعدترین مناطق کشت موز در ایران می‌باشد و کشت موز در چابهار در مناطق باهوکلات، کهیر، زرآباد و ایرانشهر صورت می‌گیرد. بر اساس نوع رقم و تراکم کاشت حدود 20-13 تن در هکتار ماده خشک زائدات موز شامل برگ و ساقه کاذب پس از برداشت خوشه موز و قطع کردن ساقه کاذب گیاه از ارتفاع حدود یک متری تولید می‌گردد. علاوه بر این، حدود 40-30 درصد از وزن میوه موز را پوست آن شامل می‌شود که امکان بهره‌گیری از آن به عنوان خوراک دام وجود دارد. با توجه به سطح زیر کشت 5 هزار هکتاری موز در این صورت میتوان با استفاده از زائدات موز حدود حداقل 75 هزار تن سیلاژ زائدات موز تولید کرد که اگر حداقل 15 درصد از جیره دام های را با سیلاژ زائدات موز جایگزین نمود با استفاده از این حجم سیلاژ و زائدات میتوان 500 هزار خوراک دام تولید نمود. , نیاز است در خصوص ترویج جمع آوری، مصرف و بهبود کیفیت آن از طریق فرآوری کار کرد.

لذا باید از زائدات سیلاژ شده و فرآوری شده با سایر روش های فرآوری در تغذیه انواع دام و در شرایط فیزیولوژیک مختلف استفاده کرد و اثرات تغذیه ای، فیزیولوژیکی، تولیدمثلی و . . . دام های تغذیه شده با این  محصولات مانند گوسفند و بز، گاومیش، گاو و  شتر را مورد بررسی قرار داد. که نه تنها اثرات منفی نداشه باشد بلکه اثرات مبثت و میزان قابلیت مصرف آن مشخص شده و در اختیار دامداران قرار داده شود. با اینجام این کار این محصول می تواند به عنوان بخشی از علوفه جیره دام ها سبک و سنگین قرار گرفته و علاه بر جبران کمبود علوفه مورد نیاز در استان سیستان و بلوچستان و سایر استان های همجوار، هزینه تولید خوراک دام و در نهایت قیمت گوشت و شیر را به میزان قابل قبولی کاهش داد.

توجیه اقتصادی تولید سیلاژ زائدات موز

همانگونه که در جدول زیر مشاهده می گردد هزینه تمام شده سیلوی موز 1275 تومان می باشد. هرچند قابلیت جایگزینی صد درصدی بخش علوفه ای جیره را ندارد ولی به هر مقداری در جیره استفاده شود هزینه تمام شده جیره نهایی را کاهش می دهد.

توجیه مصرف زائدات موز

همانگونه که در جداول زیر مشاهد می گردد با جایگزینی سیلوی ذرت علوفه ای با سیلاژ  زائدات موز در جیره قیمت تمام شده یک کیلوگرم جیره 276 تومان کاهش می یابد.  که در زمان نگهداری یک میش که روزانه حدود 2 کیلو گرم خوراک دریافت میکند میزان صرفه جویی دامدار از خوراک به ازای هر میش در روز 552 تومان و برای یک سال 200 هزار تومان میباشد. که اگر دامدار مذکور دارای 200 راس میش باشد در یک سال سودی برابر 40 میلیون تومان برای دامدار به ارمغان می اورد.

جمع بندی زائدات موز

برای دیدن مقالات دیگر مجموعه با دامدار این صفحه را مطالعه کنید.