ترویج جمعآوری و مصرف سرشاخه خرما
هر ساله ضایعات و بقایای زیادی در سطح نخلستانها تولید میشود. بیشترین بقایا پس از عملیات حذف برگهای خشک، دمبرگها و جداسازی الیاف در نتیجه عمل تکریب درختان خرما جمعآوری میشوند.
کاربردهای سنتی بقایای نخل در مناطق خرماخیز
از گذشته تاکنون در مناطق خرماخیز، با توجه به نیاز ساکنان و کاربرد بقایا، از آنها در موارد متعددی استفاده میشده است:
- ساخت سرپناه درون باغات و بخشی از منازل با استفاده از چوب تنه و برگ خرما
- استفاده از چوب تنه درختان مسن نخل برای سقف خانههای روستایی
- ایجاد حصار برای چراگاههای موقت صحرا و اطراف باغات با برگهای خرما
با ترویج فناوریهای نوین، این کاربردها کمرنگ شده و تنها در موارد محدودی ادامه یافتهاند.
استفاده از ضایعات نخل به عنوان سوخت
در دهههای گذشته، به دلیل نبود سوختهای فسیلی، ضایعات خشکشده نخلستانها بهعنوان هیزم برای طبخ غذا، بهویژه در مراسمها، استفاده میشد. اگرچه استفاده از آتش هنوز رایج است، اما با وفور سوختهای فسیلی، کاربرد ضایعات بهعنوان سوخت به میزان زیادی کاهش یافته است.
کاربردهای کشاورزی بقایای خرما
- ایجاد بادشکن در حاشیه مزارع و باغات
- ساخت سایهبان و پوشش نهال درختان میوه با برگ خرما
نکته مهم این است که پس از پایان استفاده، برگها مجدداً جمعآوری شده و سوزانده میشوند.
چالشهای فعلی و راهکار پیشنهادی
با ظهور مصالح ساختمانی متنوع و فناوریهای نوین، بقایای گیاهی نخلستانها کاربرد خود را از دست دادهاند. اکنون نخلکاران با حجم وسیعی از ضایعات روبرو هستند که به دلیل نبود روشهای مناسب بهرهبرداری، اقدام به سوزاندن آنها مینمایند.
پیشنهاد: استفاده از سرشاخه خرما در تغذیه دام
باید از سرشاخه تر، خشک، سیلاژ شده و فرآوریشده با روشهای مختلف در تغذیه انواع دام مانند گوسفند، بز، گاومیش، گاو و شتر استفاده کرد. بررسی اثرات تغذیهای، فیزیولوژیکی و تولیدمثلی این محصولات باید انجام شود تا:
- اثرات منفی نداشته باشند
- اثرات مثبت و میزان قابلیت مصرف آنها مشخص شود
- اطلاعات در اختیار دامداران قرار گیرد
با انجام این کار، سرشاخه خرما میتواند بخشی از علوفه جیره دامهای سبک و سنگین را تشکیل دهد. این اقدام نهتنها کمبود علوفه در استانهای جنوبی و همجوار را جبران میکند، بلکه هزینه تولید خوراک دام، گوشت و شیر را نیز به میزان قابل قبولی کاهش میدهد.
برای دیدن مقالات دیگر مجموعه با دامدار این صفحه را مطالعه کنید.
