تولید خوراک دام از سرشاخه نیشکر

استان خوزستان به‌عنوان قطب کشاورزی ایران، با دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب و منابع آبی فراوان، سالانه بیش از ۱۷.۵ میلیون تن محصولات زراعی و باغی تولید می‌کند که معادل ۱۴٪ کل تولیدات کشاورزی کشور است. محوریت کشت نیشکر در این استان قرار دارد و حدود ۱۰۰٬۰۰۰ هکتار از اراضی در قالب ۹ کشت و صنعت وابسته به نیشکر اختصاص یافته است.

محصولات اصلی کشاورزی خوزستان شامل گندم، جو، نیشکر، چغندر قند، ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای، نخیلات، مرکبات، صیفی‌جات، محصولات جالیزی، برنج، گل‌های زینتی و دانه‌های روغنی هستند. سطح زیر کشت محصولات پاییزه حدود ۹۷۷ هزار هکتار و تابستانه ۲۷۴ هزار هکتار است. همچنین ۳۷ هزار هکتار نخیلات و ۶٬۹۰۰ هکتار مرکبات در این استان کشت می‌شود.

🌿 پتانسیل تولید علوفه از پسماند نیشکر

با توجه به سطح زیر کشت بیش از یک میلیون هکتار محصولات زراعی و باغی، استان خوزستان سالانه حدود ۱۰ میلیون تن ضایعات و پسماند کشاورزی تولید می‌کند. بخش قابل توجهی از این ضایعات مربوط به نیشکر است که شامل سرشاخه نیشکر، پیت، باگاس و ملاس می‌باشد.

این پسماندها به‌عنوان محصولات جانبی فرآوری نیشکر، قابلیت تبدیل به خوراک دام را دارند. برآوردها نشان می‌دهد که در هر هکتار نیشکر حدود ۱۵ تن پیت و باگاس، ۵ تن ملاس و ۲۵ تن سرشاخه نیشکر تولید می‌شود. این مواد می‌توانند جایگزین مناسبی برای علوفه سنتی باشند و در جیره غذایی دام سبک مورد استفاده قرار گیرند.

🐄 ارزش غذایی سرشاخه نیشکر در تغذیه دام

سرشاخه نیشکر شامل برگ‌ها و سر نی است که در فرآیند برداشت سبز نیشکر از ماشین برداشت در سطح مزرعه باقی می‌ماند. بسته به نوع واریته، حدود ۲۵٪ از کل تولید نیشکر را این بقایا تشکیل می‌دهند. با عملکرد متوسط ۱۰۰ تن نیشکر در هر هکتار، حدود ۲۵ تن سرشاخه و برگ در مزرعه باقی می‌ماند.

مطالعات علمی نشان داده‌اند که پروتئین خام و انرژی‌زایی سرشاخه نیشکر ۱.۶ برابر بیشتر از کاه غلات است و می‌توان آن را در رده علوفه‌های خشبی دسته‌بندی کرد. استفاده از این منبع مغذی می‌تواند تا یک میلیون تن علوفه قابل مصرف برای دام سبک در کشور تأمین کند.

⚙️ مکانیزه‌سازی برداشت سرشاخه نیشکر

با ساخت ماشین برداشت سرشاخه نیشکر که در حال توسعه است، امکان برداشت مکانیزه این منبع ارزشمند فراهم خواهد شد. این اقدام علاوه بر کاهش هزینه‌های تولید، موجب افزایش کیفیت شکر تولیدی، بهبود خاک‌ورزی و افزایش راندمان ماشین‌آلات کشاورزی خواهد شد.

📈 مزایای اجرای طرح تولید خوراک دام از سرشاخه نیشکر

• کاهش مضرات زیست‌محیطی ناشی از سوزاندن بقایای نیشکر
• رفع موانع برداشت سبز نیشکر
• تأمین حدود ۱ میلیون تن علوفه بدون نیاز به کشت، زمین و آب اضافی
• توسعه اشتغال روستایی و صنعتی در منطقه
• کمک به افزایش تولید گوشت و محصولات دامی
• کاهش هزینه‌های تولید نیشکر و افزایش کیفیت محصول
• ارتقاء بهره‌وری در زنجیره کشاورزی و دامپروری کشور

برای دیدن مقالات دیگر مجموعه با دامدار این صفحه را مطالعه کنید.